“Waarom werken er nog steeds zo weinig vrouwen in de IT?”

Topics in this article

Dit blog is onderdeel van een eerdere reeks waarin Hans Timmerman, CTO bij Dell EMC Nederland en Robin Kuepers, Server Line of Business Director bij Dell EMC EMEA, vragen beantwoordden over Digitale Transformatie, die zij kregen van CIO’s van enkele grote Nederlandse ondernemingen.

Hans Timmerman behandelt de vraag: “Waarom werken er nog steeds zo weinig vrouwen in de IT?”

Regelmatig verschijnen er artikelen over de vraag waarom er zo weinig vrouwen in de IT werken. De CBS-cijfers tonen inderdaad een beperkt percentage van slechts tien procent vrouwelijke IT-ers. Toch doet de branche er veel aan om vrouwen aan te nemen, maar op de een of andere manier lukt dat (nog) niet erg.

Eerste computerman was een vrouw
Zelfs in een twintig jaar oud artikel van Computable (1997) wordt al over de beperkte vrouwelijke deelname gesproken en de mogelijke redenen ervoor. Met ook een link naar het verleden toen programmeurs veelal vrouwen waren. In de tijden van de eerste mainframes en ponsmachines waren veel vrouwen betrokken bij het programmeren. ‘Computer’ was oorspronkelijk zelfs een beroep. Mensen die ‘Computer’ waren, maakten allerlei zichzelf herhalende berekeningen, zoals navigatie-tabellen maken, eb-en-vloed tijden uitwerken maar ook militaire ballistische berekeningen uitvoeren. Net zoals veel andere beroepen waren het eerst vooral mannen, omdat de vrouwen toen nog thuis waren en niet werkten.

Mede door WOII gingen veel Amerikaanse vrouwen werken en nam het aantal werkende vrouwen enorm toe, ook in het vakgebied van de handmatige ‘computer’. Na de oorlog werkten nog lange tijd meer vrouwen dan mannen in dit vakgebied. De eerste titel ‘Computerman-of-the-year’ in de US ging in 1969 naar de vrouw Grace Murray Hooper. Ook de eerste Nederlandse computer werd door vrouwelijke rekenaars van het Mathematisch Centrum geprogrammeerd. Maar dat aantal is helaas de afgelopen decennia drastisch omlaag gegaan.

Computer Science
In het artikel ‘When women stopped coding’ wordt – denk ik – een interessante reden gegeven, onderbouwd met grafieken van de National Science Foundation over de groei van het aantal studenten per studierichting. Vanaf 1970 zien we vanuit een eerder stabiele situatie van slechts tien procent vrouwelijke studenten, een groei ontstaan. Meer vrouwen konden gaan studeren en we zien dat alle faculteiten ongeveer eenzelfde groei doormaken, ook in computer science. Maar in 1984 gebeurde er iets geks, het percentage vrouwelijke studenten dat voor computer science koos, ging opeens dalen, terwijl de andere faculteiten wel een constante groei lieten zien. Waarom gingen zoveel minder vrouwen in de it werken en computer science studeren vanaf 1984? Het was toch juist de tijd van de enorme groei van de computerindustrie?

Home computer
Juist de opkomst van de computerindustrie wordt nu als reden gezien waarom, vanaf dat jaar, steeds minder vrouwen in de IT terecht kwamen. Op dat moment kwamen namelijk de eerste personal computers op de markt. Die computers waren toen echter niet veel meer dan speelgoed. Simpele spelletjes als pingpong en eenvoudige schietspelletjes. En de advertenties richten zich op mannen en jongens, om deze speeltjes in huis te halen. Zoals deze advertentie van Apple die jongens voorhield dat het kopen van een Apple personal computer hen een mooie carrière zou opleveren.

Het gevolg was dat de eerste huiscomputers in de jongenskamers kwamen te staan. Zelfs als ook de dochters die computer best interessant vonden. Dus de jongens gingen ermee spelen, er op programmeren en zich bekwamen in de basics van computer science. Voor de meisjes werd het al snel jongensspeelgoed waarmee ze zich niet langer associeerden. Maar dus ook niet de interesse voor computer science ontwikkelden om later voor een studie en carrière in informatietechniek te ambiëren.

Revenge of the nerds
Ook kwamen films en verhalen over de computernerds in de mode. Films als War games en Weird science hadden verhalen, waarin vooral de ‘geek boys’ allerlei interessante computertechnieken gebruikten om uitdagingen te overwinnen. In 1990 bleek uit interviews dat ouders wel voor hun zonen een computer kochten als dat op hun verlanglijstje stond, maar niet voor hun dochters als die eenzelfde interesse toonden.

Ook gingen jongens op school als eerste de PC’s gebruiken die mondjesmaat beschikbaar kwamen. Zelfs meisjes die uitblonken in mathematica hadden weinig toegang tot de door jongens ‘bezette’ schoolcomputers. Leraren en professoren verwachten vervolgens van hun leerlingen een zekere basiskennis van de computer en vonden dat zij dat ook van de vrouwelijke leerlingen mochten verwachten.

Dit leidde vaak tot uitval van vrouwen die in eerste instantie computer science hadden gekozen, maar teleurgesteld een andere studie gingen volgen. In de jaren daarvoor gebeurde dat niet omdat professoren geen ‘thuiservaring’ verwachten; niemand had toen immers een homecomputer.

Engineering
Op dit moment is het percentage vrouwen in de it laag, maar het percentage vrouwelijke studenten dat voor computer science kiest even groot als het aantal dat engineering gaat studeren: relatief laag. Nog steeds een mannenwereld waar we veel te weinig vrouwen zien; minder dan een derde in vergelijking met andere studierichtingen. Terwijl in de wis- en natuurkunde het percentage bijna gelijk is. Zelfs in de business schools is het aantal vrouwen en mannen ongeveer gelijk. Maar informatietechniek heeft nog steeds een technisch en dus mannelijk sausje, waar we lastig vanaf komen.

De geschiedenis van de informatietechniek begon met Ada Lovelace, die de eerste beschrijving voor de analytische ‘rekenmachine’ maakte die Charles Babbage had ontwikkeld. Zij wordt gezien als de ontwerpster van het eerste computerprogramma, omdat ze ‘programma’s schreef om symbolen volgens vaste regels te manipuleren met een machine die Babbage op dat moment nog moest maken.v

Zij zag ook al in dat computers op termijn veel meer zouden kunnen dan de eenvoudige rekenkundige capaciteit die het ‘rekentuig’ toen nog bezat. Ada wordt nog steeds geëerd als een van de vele, bijzondere vrouwen die bijdroegen aan de ontwikkeling van onze informatiemaatschappij.

Women in STEM
Vele bedrijven – ook Dell EMC – stimuleren vrouwen actief te worden in de mooie wereld van informatie. Zeker nu de harde techniek steeds meer onder de motorkap verdwijnt, is er weinig reden voor vrouwen om niet voor dit uitdagende vakgebied te kiezen. Of breder onder de noemer STEM: Science, Technology, Engineering en Mathematics. Vrouwen zijn op het internet intussen actiever dan mannen, dus aan die interesse ligt het niet.

Big data, analytics, kunstmatige intelligentie, app-ontwikkeling, digitale economie en overheid, er zijn voldoende mogelijkheden. Ik heb ooit een tweet uitgestuurd met de oproep: ‘Moeders vertel je dochters toch eens hoe leuk de wereld van informatie is’. Want studiekeuze van meisjes wordt nog vaak door moeders beïnvloed. Misschien zijn moeders de groep waar we ons op moeten richten, opdat meer vrouwen in de wonderlijke wereld van informatie komen werken.

About the Author: Hans Timmerman

Hans Timmerman (1953) is als CTO binnen Dell EMC Nederland verantwoordelijk voor de ontwikkeling en verdieping van zowel Dell EMC's lokale business en technology development als voor de bestaande strategische allianties en partnerships. Een groot deel van zijn carrière was Hans werkzaam in de Nederlandse vliegtuigindustrie. Daarna bekleedde hij bij verschillende IT-bedrijven management- en directiefuncties.
Topics in this article