Smart Cities, czyli jak mądre są nowoczesne miasta?

Inteligentne miasta czy też szerzej inteligentne przestrzenie są jednym z dziesięciu trendów wiodących w 2019 roku, które zidentyfikował Gartner. Jest to dosyć szerokie pojęcie, które definiowane jest jako fizyczne lub cyfrowe środowisko w którym ludzie i technologia mogą wzajemnie na siebie oddziaływać w inteligentnym połączony i skoordynowanym ekosystemie.[1] Odnosi się to zarówno do miejsca zamieszkania jak i miejsca pracy, które wraz z postępem technologicznym są wspierane technologią w celu np. podniesienia jakości życia, automatyzowania (fabryk) w celu podniesienia wydajności, jak i rozwoju miast w celu… No właśnie jakim?

Michał Antoszewski, Technical Sales Representative, Dell Technologies Poland.

Inteligentne miasto – ewolucja

Jeszcze dekadę temu, żeby miasto zostało określone mianem Inteligentnego wystarczyło że funkcjonowanie tego miasta zostało usprawnione z użyciem nowoczesnych technologii. Jednak takie podejście zdezaktualizowało się w znacznym stopniu. Jaki jest faktyczny cel tworzenia Inteligentnych Miast? Technologia jest oczywiście nieodzownym narzędziem w koncepcji tworzenia smart cities jednak nie może być jej ostatecznym celem. Ze względu na koszty towarzyszące budowaniu takich rozwiązań niezbędne jest dokładne przebadanie problemów jakie mają rozwiązać takie systemy. Cel powinien być zatem albo przeliczany na zysk wynikający np. z oszczędności energii na oświetlenie lub dodatkowej wartości dostarczanej dla użytkowników, czyli także oszczędności czasu, ale i udogodnień czy bodźców służących do rozwoju zarówno mieszkańców jak i samego miasta.

Czym zatem jest współczesne inteligentne miasto?

Smart cities jest zatem taką strukturą miejską, która wprowadza usprawnienie i szuka optymalizacji w kluczowych dla mieszkańców obszarach. Wprowadzanie usprawnień nie jest jednak warunkiem autorytarnym, bo czy inteligentnym można nazwać miasto które usprawnia system oświetlenia w momencie kiedy głównym problemem jest kulejący transport publiczny? Czy będzie takim miasto które usprawnia autonomiczne sterowanie korkami w momencie w którym głównym problemem jest zanieczyszczone powietrze?

Nie ma jednej drogi która spowoduje, że miasto stanie się inteligentne. Zależy to od wielu czynników które są tak na prawdę odbiciem lokalnych uwarunkowań i problemów z którymi miasta się zmagają. Inteligentne miasto to przede wszystkim takie, które odpowiada na aktualne/lokalne problemy mieszkańców. Czy zatem miasto inteligentne nie jest po prostu miastem lepszym do życia? Bardziej przystępnym dla mieszkańców i wpływającym pozytywnie na ich codzienne życie? Zgadza się, jednak te określenia nie dostarczają z kolei żadnych mierzalnych parametrów za pomocą których można by badać skuteczność czy opłacalność takich zmian. Jak w takim razie wycenić to, że w mieście żyje się dobrze? Przez ostatnie dziesięciolecie podejmowane były różne próby usystematyzowania kryteriów oceny, jak choćby “Smart Cities: Ranking of European Medium-Sized Cities”[2] z 2007 roku (który definiuje 6 kategorii oceny miast), jednak żaden z nich nie został na stałe zaadoptowany. Nadrzędnym kryterium będzie zatem usprawnienie które będzie odpowiadało na aktualne potrzeby mieszkańców i jednocześnie przyczyni się do oszczędności lub rozwoju w jednej z dziedzin życia w danym mieście .

Klucz do bram Smart Cities

Należy pamiętać, że cała siła Inteligentnych miast jest umieszczona w odpowiednim zaplanowaniu procesów. Technologia jest narzędziem które pozwala dostarczyć dodatkową wartość, ale sama w sobie (jeszcze) nie dysponuje inteligencją. Dysponuje za to ogromnymi możliwościami uczenia maszynowego i sztucznej inteligencji, czyli analizy zdarzeń, kojarzenia korelacji i rozpoznawania obiektów, wydarzeń i łączenia ich z systemami reakcyjnymi. I tak poczynając od regulacji energooszczędnego oświetlenia[3] (USA, Chicago – oszczędność do 10M$ kosztów energii oświetlenia miasta w skali roku) , wprowadzenia automatycznego podlewania roślin[4] (Hiszpania, Barcelona – 500tys. $ oszczędności kosztów wody w skali roku) , idąc przez sterowanie ruchem ulicznym w przypadku przejazdu karetki czy straży pożarnej[5] (Chiny, Hangzhou – średni czas dojazdu karetki zmniejszony o około 5 min.), możliwości są praktycznie nieograniczone. Uzależnione jedynie wyobraźnią projektantów i odpowiednim programowaniem. Reszta jest kwestią potrzeb, budżetu i technologii która jest bazą takich systemów.

Co leży u podstawy takich systemów?

Zapewnienie odpowiedniej komunikacji między elementami infrastruktury w systemach Inteligentnych jest krytycznym elementem. Oczywiście systemy nie zostałyby zbudowane bez urządzeń na brzegu sieci, jednak zapewnienie nieprzerwanej, dwustronnej komunikacji między setkami/tysiącami sensorów/elementów zbierających dane a urządzeniami przetwarzającymi te dane w skali miast jest dużym wyzwaniem. O ile w mieszkaniu czy domu systemy tego typu mogą być budowane przewodowo (np. KNX), czy na podstawie bezprzewodowych połączeń (Z-wave, Fibaro) to w skali miasta sieć musi być niezawodnym środowiskiem poddającym się łatwemu skalowaniu. Nieprzerwany dostęp do danych musi być zapewniony w czasie rzeczywistym, niezależnie od ukształtowania miasta (budynki, tunele, budowle). Jednocześnie system musi być niezawodny i dostarczać pełnych i rzetelnych danych. Na przykładzie chińskiego systemu sterowania oświetleniem kosztem pomyłki takiego systemu będzie ludzkie życie. To oczywiście jaskrawy przykład, jednak jeśli weźmiemy pod uwagę systemy bezpieczeństwa np. ppoż, czy czujniki gazowe, to skala pomyłki systemu może być jeszcze większa.

Istotnym elementem wpływającym na rozwój inteligentnych miast będzie miał zatem inny trend rozwijany od kilku lat – Internet Rzeczy (IoT). Co prawda adaptacja tych technologii w życiu codziennym przebiega powoli i przyjdzie nam poczekać na ich powszechne wykorzystanie, jednak jest to coś co wyznacza kierunek rozwoju technik informacyjnych na najbliższe lata. Połączenie różnych systemów miejskich w ramach jednej sieci, włączając w to również użytkowników, którzy generują swoją aktywnością obszerne ilości danych może przynieść zdumiewające efekty. Kluczem będzie odpowiednia analiza tych danych i ich wykorzystanie do poprawy funkcjonowania miasta.

Więcej o IoT i technologicznym aspekcie Inteligentnych Miast w kolejnym artykule.

[1] https://www.gartner.com/en/newsroom/press-releases/2018-10-15-gartner-identifies-the-top-10-strategic-technology-trends-for-2019

[2] Giffinger, R., Fertner, C., Kramar, H., Kalasek, R., Pichler-Milanovic, N., and Meijers, E. Smart Cities: Ranking of European Medium-Sized Cities. Research Report. Center of Regional Science, Viena UT, Vienna, Austria, 2007; http://www.smart-cities.eu/download/smart_cities_final_report.pdf

[3] https://www.forbes.com/sites/pikeresearch/2018/04/06/smart-cities/#41679beb13c8

[4] https://www.technologyreview.com/s/532511/barcelonas-smart-city-ecosystem/

[5] https://www.cnn.com/2019/01/15/tech/alibaba-city-brain-hangzhou/index.html

About the Author: Michal Antoszewski